Op 21-03-2022 kregen we van ons lid Anton Hartenberg een leuke workshop HDR-fotografie voorgelegd. Hieronder vind je een uiteenzetting van wat Anton ons erover vertelde. De Powerpoint presentatie van Anton kun je hier vinden
Wat is een HDR foto
HDR = high dynamic range.
Het dynamisch bereik is de verhouding tussen de maximum- en minimumwaarde van een fysieke meting. De definitie ervan hangt af van waar het dynamisch bereik betrekking op heeft.Voor een scène: Dynamisch bereik is de verhouding tussen de lichtste en donkerste delen van de scène.
Voor een camera: Dynamisch bereik is de verhouding tussen verzadiging en ruis. Meer specifiek, de verhouding tussen de intensiteit die de camera net verzadigt en de intensiteit die de camerarespons net één standaarddeviatie boven de cameraruis tilt.
Voor een beeldscherm: Dynamisch bereik is de verhouding tussen de maximale en minimale intensiteit die door het scherm wordt uitgezonden.
HDR weergeeft vaak een zeer hoge contrastverhouding in een foto. Je maakt dus een foto met een hoog dynamisch bereik. Dit komt omdat je meerdere foto’s met verschillende belichtingen samenvoegt tot 1 beeld. Vaak worden 3 (donker-middel-licht) of 5 foto’s gebruikt voor 1 samengevoegde foto.
Het is vooral handig als er hoge contrasten zijn of veel hooglichten en schaduwen. De onderbelichte foto’s zullen de hooglichten goed uit doen komen, waar de overbelichte foto’s de donkere gebieden juist mooi uit laat komen. Het doel van een HDR foto is over het algemeen om een zo realistisch mogelijk beeld te krijgen. Maar tegenwoordig kan men ook veel creativiteit in HDR kwijt, om een extremer beeld te maken.
Principe achter HDR
Bedenk je even dat ons visueel systeem (samenwerking ogen + hersenen) tal van mogelijkheden heeft om verschillende soorten licht te interpreteren. Verblindend zonlicht, sterrenlicht, maar ook laserlicht zien we allemaal. Deze verschillende soorten licht bepalen ook hoe wij een foto maken. Het licht afkomstig van een lichtbron – lampen, zon, straatverlichting enz.- noemen we illuminantie, en wordt gemeten in Lux. We spreken hier over direct licht. Op het moment dat het licht wordt weerkaatst – en het dus voorwerpen voor het menselijk oog zichtbaar maakt – heet het luminantie wat wordt gemeten in NITS (of Candela). Wij zijn in staat om tegelijkertijd lichte en donkere partijen en details waar te nemen. Iets wat een camera niet in 1 beeld kan. Als deze is ingesteld om de lichte partijen goed in beeld te krijgen, zijn de donkere partijen volledig zwart, of andersom. De waarde/verhouding tussen het laagste en hoogste toonwaarde in beeld wordt het dynamisch bereik genoemd. Dit wordt gemeten in Exposure Value (EV), beter bekend als stops.
Geschiedenis
Schilders in de Middeleeuwen gebruikten al speciale technieken om een groter contrastbereik te verkrijgen. Hiermee creëerde de schilder meer diepte in zijn werk, of legde juist aandacht op specifieke delen. Zij gebruikten verzadigde kleuren om het bereik zichtbaar te maken, of voegden zwarte of witte contouren toe aan objecten.
In de fotografie gaat de HDR techniek terug tot ten minste 1850, toen Gustave Le Gray zowel de zee als de lucht op een foto helder samenvoegde uit twee negatieven. In de 20e eeuw gebruikte men het zogeheten ‘dodging and burning’, waarbij selectieve delen van een foto meer of minder werden belicht in de doka. In 1990 werd door Georges Cornuéjols de eerste camera geïntroduceerd die zelf twee foto’s kon combineren voor een HDR opname. Sindsdien is de techniek steeds verder ontwikkeld om het dynamisch bereik verder uit te breiden.
Hoe maak je een HDR foto?
Je kan grofweg op twee manieren een HDR foto maken. De modernere camera’s zullen hier een functie voor hebben, vaak Auto Exposure Bracketing (AEB) genoemd. Maar het kan ook handmatig. Zoals eerder aangegeven moet je ten minste drie foto’s hebben voor een geslaagde HDR samenstelling.
Als je hebt bepaald waar je een HDR foto van wilt maken, zet je je opstelling klaar. Een statief is een must, de foto’s moeten namelijk volledig gelijk zijn, op de belichting na. Stel je camera scherp op je onderwerp, en zet de autofocus uit.
De instellingen zijn grotendeels smaak afhankelijk. De een houdt van een meer natuurlijke foto terwijl de ander zijn creativiteit volledig loslaat. De tip is om met de neutrale (niet over- of onderbelichte) foto te beginnen. Hierin kan je namelijk al je instellingen, compositie en scherpte nog controleren.
Vervolgens maak je 1 of twee onderbelichte foto’s, en 1 of 2 overbelichte foto’s, met verder exact dezelfde instellingen. Alleen de belichtingswaardes verschillen, dus sluitertijd of EV. Een EV/stop erbij, betekend een verdubbeling van het licht. Een EV/stop eraf, betekend een halvering van de hoeveelheid licht. Je verandert nooit het diafragma, aangezien dit het beeld veranderd (scherptediepte).
Laadt de foto’s in je bewerkingsprogramma van voorkeur, zoals photoshop, affinity of FDRTools, Picturenaut.
Hoe maak je HDR-foto’s als het donker is?
Bij het fotograferen in een donkere omgeving, bijvoorbeeld tijdens avondfotografie, worden de sluitertijden langer. Als de basisfoto langer dan 8 seconden wordt belicht werkt automatische bracketing in de AV-modus niet meer. Bij een sluitertijd van 8 seconden worden de sluitertijden bij automatische bracketing 8 seconden, 2 seconden en 30 seconden. De camera gaat niet verder dan 30 seconden. De oplossing is dan om over te schakelen naar de bulb-modus. In de bulb-modus kan je met behulp van een afstandsbediening langere sluitertijden maken.
Stel dat de basisfoto 30 seconden moet worden belicht. Dan schakelen we over naar de bulb-modus. De bracketing wordt dan 8 seconden, 30 seconden en 120 seconden als we met 2 stops verschil werken. Een rekensommetje is 30 delen door 4 = 7,5 wat 8 seconden wordt. En 30 x 4 wordt 120 seconden. (afkomstig van https://www.cameranu.nl/nl/blog/n10765/wat-is-hdr-fotografie-eigenlijk)
Ghostingeffect
Als je foto’s maakt van een compositie waarbij beweging zichtbaar is, zul je rare vertekeningen krijgen in je HDR foto. Denk bijvoorbeeld aan blaadjes aan bomen, mensen die door beeld lopen en vlaggen die wapperen in de wind. Deze vertekening door bewegingsonscherpte wordt het ghosting effect genoemd. Je kan de individuele foto’s wel gebruiken, nadat je ze hebt bewerkt.
Tips
- Controleer of je autofocus uitstaat.
- Controleer of je beeldstabilisatie uit staat als je vanuit een statief werkt.
- Het kan lonen om je ruisreductie uit te zetten als je met lange sluitertijden werkt.
- Bij avondfotografie kan je beter handmatig scherpstellen dmv live view.
- Het licht in je basisfoto moet mooi verdeeld zijn op het histogram. De onder- en overbelichte foto’s vullen de buitenste randen van het histogram op.
- Gebruik Tone Mapping om het luminantiebereik te verkleinen, zodat het effect op beeldschermen tot zijn recht komt.
- Hoe hoger je iso, hoe lager je range is.
https://www.hdrsoft.com/resources/dri.html#dr
Voorbeelden van HDR foto’s: https://stuckincustoms.com/hdr-tutorial/